ابوعبدالله احمد بن محمد بن حنبل متکلم و فقیه مسلمان در ۱۶۴ ه. ق در بغدادمتولد شد؛ پدر و مادرش از اعراب ساکن مروبودند. نام کامل وی (احمد بن محمد بن حنبل بن هلال بن اسد بن ادریس بن عبدالله الشیبانی المروزی البغدادی). سفرهای زیادی کرد؛ در بغداد درگذشت. مکتب فقه حنبلی، یکی از مذاهب اربعهٴ سنت، پس از وفات وی به وسیلهٴ شاگردانش ایجاد شد.
امام احمد بن حنبل مسند را تألیف کرد، که مجموعه‌ای بود بالغ بر ۳۰٬۰۰۰ حدیث. این احادیث نه به ترتیب موضوعی، بلکه برحسب اسامی صحابه‌ای که بدیشان استناد شده، تنظیم شده‌است. این بهترین و بزرگ‌ترین مجموعه در نوع خودش است. امامان ابوحنیفه، مالک بن انس، شافعی و احمد بن حنبل (رحمهم الله) را، که مؤسسان مذاهب اربعهٴ سنت بودند، ائمهٴ اربعه می‌نامند.
او در زمینه بررسی راوی بسیار سخت گیر بوده. عطار نیشابوری در تذکره الاولیا او را در زمره مشایخ طریقت آورده و تجلیل بسیار از وی کرده است. پیروان امام احمد ابن حنبل به حنبلی مشهورند.